Sluitertijd één van de belangrijkste waarden voor het maken van een foto. Soms wat lastig te begrijpen (of uit te leggen). In dit artikel, wat is sluitertijd, waarvoor is het belangrijk? Hoe werkt het? Wanneer welke sluitertijd en meer?

Aan de hand van foto’s wil ik het verhaal duidelijker maken. Zo dat jij aan het einde van het artikel begrijpt wat sluitertijd is en welke sluitertijd je op welk moment kunt gebruiken.

Belichtingsdriehoek

Bij elke foto die je maakt speelt de belichtingsdriehoek een rol. De drie waardes zijn de ISO- waarde, het diafragma, en dus de sluitertijd. In een samenspel bepalen deze drie waardes hoeveel licht er op je sensor komt. Uiteindelijk zorgt dit er dus voor hoe je het perfecte plaatje kunt maken. Door creatief te zijn met deze waardes kun je ook zorgen voor creatieve foto’s. Hoe leuk is dat!

In dit artikel wil ik vooral de focus leggen op de sluitertijd. Om het niet te ingewikkeld te maken wil ik de ISO-waarde, en het diafragma een volgende keer bespreken. Voor nu is het begrijpen van de sluitertijd voldoende 🙂

Sluitertijd

In je camera (aan de binnenzijde) zitten 2 klepjes (gordijnen genaamd), die open en dicht kunnen. Deze klepjes bepalen hoeveel licht er op de sensor kan komen.

Ik zal dit proces in de volgende stapjes omschrijven:

  1. Indien je met een spiegelreflexcamera fotografeert gaat eerst de spiegel omhoog
  2. Dan gaan de klepjes open, er komt dan licht op de sensor.

Licht komt voor een bepaalde tijd op de sensor.

  • Na een bepaalde tijd sluiten de klepjes weer en komt er geen licht meer op je sensor
  • Spiegel klapt weer terug

De sluitertijd bepaald dus voor hoelang er licht op je sensor komt.

Altijd al benieuwd geweest wat het ‘klak’ geluid is? Dit is dus het geluid wat je hoort als de spiegel open en weer dicht klapt. Grappig hé.

Praktisch voorbeeld sluitertijd

Om een praktisch voorbeeld te geven, vergelijk ik de sluitertijd altijd met het open en dicht doen van de gordijnen in je woonkamer. Hierbij zijn de gordijnen de klepjes in je camera, je raam is de lens en je woonkamer de sensor.

Hoe langer je de gordijnen (klepjes) openhoudt hoe meer licht er door het raam (de lens) in je woonkamer (sensor) komt. Indien je de gordijnen (klepjes) weer dicht doet komt er geen licht meer door het raam (de lens) in je woonkamer (sensor).

En hoe LANGER je de gordijnen (klepjes) open laat, HOE MEER LICHT er in je woonkamer komt.

Hoe KORTER je de gordijnen (klepjes) open laat HOE MINDER LICHT er in je woonkamer komt.

Filmpje sluitertijd

Kun je nog niet helemaal het hierboven genoemde voorbeeld voor je zien? Wat ik me goed kan voorstellen. Of heb je behoefte om te zien hoe het mechanisme werkt? Kijk dan even naar dit filmpje:

Nu je in groten lijnen weet hoe het sluitertijd mechanisme werkt, gaan we een stapje verder in de wonderbaarlijke wereld genaamd sluitertijd.

Overigens is het handig om te weten hoe het mechanisme werkt, maar veel belangrijker is het om te weten hoe je het kunt toepassen om met de creatiefste foto’s thuis te komen.

Immers niemand zal je overhoren over dit mechanisme als je met de leukste/mooiste foto’s thuiskomt!

Sluitertijd een creatieve functie

sluitertijd wat is het uitgelegd fotografieblog lange sluitertijd fotograaf te ridderkerk
Een lange sluitertijd genomen tijdens de verlichtingsweek van de Kinderdijk. Normaal valt het minder op dat de wieken zo hard gaan. Een creatieve toepassing door middel van een lange sluitertijd.

Sluitertijd is dus belangrijk in het (mede) bepalen van de hoeveelheid belichting van je foto. Echter sluitertijd heeft nog een andere belangrijke functie.

Sluitertijd kan ervoor zorgen of een foto er bevroren of dynamisch uitziet.

Met bevroren bedoel ik stilstaand en scherp afgebeeld, of juist dat er beweging, dynamiek, in de foto naar voren komt.

Met een snelle sluitertijd bevries je het moment de beweging van het onderwerp. Je zet als het ware de beweging in de foto stil, je hebt nu een scherpe foto.

Met een langzamere sluitertijd zorg je voor meer beweging in de foto. Het bewegende onderwerp in je foto wordt niet scherp, maar juist wazig afgebeeld, je onderwerp beweegt immers. Je foto kan dan spannender ogen.

Hier onder op het plaatje kun je zien wat ik bedoel:

sluitertijd fotografie fotografieblog

Je ziet dat bij de snelle sluitertijd van 1/500e secondes de ‘sporter’ scherp en bevroren is. Er is weinig beweging zichtbaar.

En bij de langzame sluitertijd van 1/2e secondes is de ‘sporter’ wazig. Het lijkt alsof de ‘sporter’ zo je scherm af rent. Er is meer dynamiek en beweging.

Sluitertijd uitgedrukt in secondes

Sluitertijd wordt gemeten in secondes of fracties hiervan. Een sluitertijd sneller dan een seconde wordt aangegeven met een breuk, bijvoorbeeld 1/300.

Het is per camera afhankelijk welke sluitertijden je kunt instellen, gemiddeld genomen is dit tussen de 1/4000 – 30 seconden. Overigens bieden sommige camera’s een bulb stand. Dit betekent dat de sluiter net zolang open blijft staan als dat jij de ontspanner indrukt. Je kunt dus zelf de tijd bepalen.

Sluitertijden korter dan 1/100e van een seconde, bijvoorbeeld 1/400e of 1/4000e worden korte sluitertijden of snelle sluitertijden genoemd.

Sluitertijden langer dan 1/100e van een seconde bijvoorbeeld 1/50e of 1/10e vallen onder lange of langzame sluitertijden.

Een overzicht van korte/snelle sluitertijden naar lange/langzame sluitertijden (de meest gebruikte reeks):

1/8000 sec, 1/400 sec, 1/2000 sec, 1/1000 sec, 1/500 sec, 1/250 sec, 1/125 sec, 1/60 sec, 1/30 sec, 1/15 sec,1/8 sec, 1/4 sec, 1/2 sec, 1 sec, 2 sec. 4 sec. en dan verder naar de 30 sec.

Wanneer welke sluitertijd?

Wanneer je welke sluitertijd gebruikt hangt af van vele factoren. Er is dan ook geen eenduidig antwoord te geven. Het hangt af van wat voor beeld je wilt maken. Wil je een beweging bevriezen of juist niet, wil je bijvoorbeeld mistig water of wil je uit de hand fotograferen en toch een scherpe foto krijgen?

Lees hieronder wat voor beelden je kunt krijgen met een korte of langere sluitertijd.

Korte sluitertijden

Een korte of snelle sluitertijd gebruik je als je een beweging van je onderwerp wilt bevriezen en scherp wilt afbeelden. Van een korte of snelle sluitertijd spreken we als de sluitertijd korter is dan 1/100e seconde. Dus bijvoorbeeld 1/640e seconde.

sluitertijd belichtingsdriehoek uitgelegd wat is het fotografieblog reisblog fotograaf te ridderkerk
In dit voorbeeld heb ik gebruik gemaakt van een sluitertijd van 1/640 secondes. Je ziet hierbij dat zowel onze hond scherp op de foto staat, maar ook zie je dat de waterdruppels bevroren lijken.

Onze hond, Dex is overigens dol op water en vond het helemaal niet erg om model te zijn. Ze vond het volgens mij jammer toen we weer weg gingen.

Hoe weet je hoe kort je sluitertijd moet zijn? Dit hangt af van de snelheid van de beweging die je wilt fotograferen en dus wilt bevriezen. Dit is een kwestie van ervaring en veel oefenen.

Allereerst schat de snelheid in grote lijnen in. Indien je een auto wilt fotograferen die rond de 200 km per uur rijdt, heb je een kortere sluitertijd nodig dan wanneer je een rennende hond fotografeert.

Kijk hierna of je foto scherp is. Is je foto niet scherp (genoeg), stel dan je sluitertijd nog sneller in, zodat je alsnog het moment kunt bevriezen en een scherpe foto hebt.

Langere sluitertijden

Een lange sluitertijd zorgt ervoor dat je de beweging in de foto vastlegt. Vaak verschijnt er een soort wazigheid in de foto waardoor je een creatieve foto kunt maken. Ook bij landschapsfotografie wordt deze techniek vaak toegepast, je kunt dan bijvoorbeeld mistig water creëren.

Een lange sluitertijd is al vanaf 1/100e secondes, echter voor een beter effect moet je eerder denken aan sluitertijden vanaf 1/15e secondes oplopend tot 30 secondes.

sluitertijd belichtingsdriehoek uitgelegd wat is het fotografieblog reisblog fotograaf te ridderkerk
Om deze foto te kunnen maken heb ik een sluitertijd gebruikt van 3 secondes. Je ziet hierbij dat het water een soort mistig effect heeft.

Fotograferen uit de hand

Sluitertijd is voor een belangrijk deel één van de factoren die kan zorgen of een foto scherp of onscherp is. Indien je uit de hand fotografeert kun jij ook bewegingen veroorzaken.

Helemaal stil staan met een camera in je hand voor 30 secondes kan niemand. Dus ook jouw handtrillingen/bewegingen kunnen ervoor zorgen dat je bewegingsonscherpte veroorzaakt.

Tot welke sluitertijd kun je dan uit de hand fotograferen? Gemiddeld genomen is dit rond de 1/60e secondes of sneller, langzamer wordt al een stuk lastiger.

Mocht je fotograferen met een langere lens dan moet je hier je sluitertijden op moeten aanpassen. Een belangrijke regel hierbij:

Zorg dus dat de sluitertijd gelijk is met de brandpuntafstand van je lens of sneller.

Bijvoorbeeld:

Fotografeer je op brandpuntafstand 300mm, dan fotografeer je op minimaal 1/300e secondes of sneller.

Fotografeer je op brandpuntafstand 400mm, dan fotografeer je op minimaal 1/400e secondes of sneller.

Wil je toch liever met langere sluitertijden fotograferen? Gebruik dan een statief. In het artikel avondfotografie en nachtfotografie heb ik uitgebreid omschreven hoe je het beste met een statief kunt werken en wat er allemaal bij komt kijken om goed vanaf een statief te kunnen fotograferen. Benieuwd naar dit artikel, kijk dan even hier.

sluitertijd belichtingsdriehoek uitgelegd wat is het fotografieblog reisblog fotograaf te ridderkerk
Genomen met een korte sluitertijd, 1/160e secondes.Je ziet geen mistig water, maar een scherp beeld. Gefotografeerd vanuit de hand, geen statief bij nodig gehad, gezien de sluitertijd.

Sluitertijd panning een bonus tip!

Wil je nog meer lezen en leren over de sluitertijd en er mee oefenen?

Dan wil ik je graag nog wat vertellen over panning. Bij panning zet je je camera op statief en trek je mee met het onderwerp. Het is hiermee de bedoeling dat je onderwerp scherp blijft, terwijl de achtergrond strepen vertoont. Je kunt panning toepassen op bijvoorbeeld rennende dieren, fietsers of (race) auto’s. Panning geeft een dynamisch effect, benadrukt een beweging en je achtergrond wordt wazig.

Het is wel iets wat je moet oefenen. En oefenen baart kunst maar je moet ook wel wat geduld hebben.

Het handigste is om te oefenen op een plek waar veel verkeer rijdt, dat je zo kunt staan dat het verkeer langs je heen rijdt en dus niet op je af komt. (Je hoeft dus niet op het circuit van Zandvoort te gaan staan om te oefenen). Let erop dat je wel veilig staat!

Sta je eenmaal opgesteld en staat je camera op statief? Dan ben je er klaar voor. Kies het voertuig wat je op de foto wilt hebben. Wanneer deze auto langs je heen beweegt volg je hem met je camera. Houdt hierbij de ontspan knop ingedrukt. Wanneer de auto langs je heen beweegt, beweeg dan met je camera mee en maak de foto.

Belangrijk is het om hierbij de beweging af te maken. Anders heb je kans dat de auto alsnog onscherp is. Klaar is je eerst panning-foto.

Ik vind het overigens het handigst om meerdere foto’s achter elkaar te maken en blijf dan net zolang mijn ontspan knop ingedrukt houden totdat de auto uit beeld is.

Panning is leuk om te doen, ik weet nog wel dat ik het voor het eerst oefende tijdens mijn opleiding op de Davinci College in Dordrecht. Ik stond samen met mijn klasgenoten op een kruispunt in Dordrecht…. In het begin vond ik het ook lastig, maar oefen en je zult zien dat het steeds makkelijker wordt.

sluitertijd belichtingsdriehoek uitgelegd wat is het fotografieblog reisblog fotograaf te ridderkerk
Deze foto is dus gemaakt op een kruispunt in Dordrecht. Ik heb de foto genomen vanaf statief. De sluitertijd die ik hierbij gebruikt heb was 1/125e secondes.

Sluitertijd samenvatting

Een hoop informatie zo, ik hoop dat het nu duidelijker is wat het verschil is tussen de sluitertijden en welk effect ze hebben.

Mocht je nog vragen hebben dan kun je ze stellen in de comments en dan zal ik zo snel mogelijk antwoord geven. Vergeet niet om ook mijn artikelen te lezen over ISO-waarde en diafragma, de andere 2 belangrijke waardes in de belichtingsdriehoek.

sluitertijd uitgelegd