Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de geschiedenis en dan met name de Tweede Wereldoorlog. Het was voor mij een ‘once in a lifetime oppertunity’ om samen met een vriend een roadtrip te plannen naar Krakau en om dan Auswitch te bezoeken. Dit is alweer enige tijd geleden, echter het staat nog als de dag van gisteren in mijn geheugen gegrift. Want dat doet een bezoek aan Auswitch met je, het laat je nooit meer los. Onze roadtrip begon in Schiedam en via Duitsland naar Polen kwamen wij na 14 uur rijden eindelijk aan in Krakau. Twee dagen later bezochten wij Auschwitz, dit concentratiekamp ligt op ruim 1 uur rij afstand vanaf Krakau. Het concentratiekamp Auschwitz ligt in het Poolse stadje Oświęcim.

Auswitch is onderdeel van een gruwelijke geschiedens, en is één van de grootste concentratie- en vernietigingskampen die tijdens de Tweede Wereld Oorlog door de Nazi’s is gebouwd.

Ik kan gerust zeggen dat je anders over vrijheid gaat denken, na je bezoek aan Auschwitz. Ik ben me meer bewuster geworden dat vrijheid erg belangrijk is. Want vanzelfsprekend, dat is vrijheid zeker niet.

In dit blog lees je alle ins en outs over je bezoek aan Auschwitz.

auswitch bezoeken

Auswitch / Auschwitz Birkenau

In dit artikel wordt Auschwitz op twee manieren geschreven, ik zal even ter verduidelijking uitleggen waarom. Veel mensen schrijven Auschwitz als ‘Auswitch’, beide namen worden in dit artikel afwisselend gebruikt. De daadwerkelijke spelling is overigens Auschwitz. Ik denk dat hoe je het ook schrijft, dit minder relevant is voor de gruwelijkheden die zich in dit kamp hebben afgespeeld. Overigens heette Auschwitz voorheen anders, het dorpje waar het concentratiekamp werd gebouwd heette Oświęcim.

Oświęcim was een rustig dorp gelegen in het zuiden van Polen. Een nog onbekend rustig dorp, dit veranderde toen in 1939 de Nazi’s Polen hadden overwonnen. Er kwam veel verzet vanuit Poolse kant. Om deze verzetters ‘op te bergen’, werd in er in 1940 begonnen met het bouwen van een concentratiekamp in Oświęcim. Al snel werd de naam veranderd naar Auschwitz.

Auschwitz was voor de Nazi’s een efficiënt punt, dicht gelegen in de buurt van een bestaande spoorweg. In de eerste instantie was Auschwitz bedoeld als werk- en concentratiekamp, als snel werd er ook een vernietigingskamp bij gebouwd.

Auschwitz werd door de Nazi’s gebouwd om zoveel mogelijk mensen te vernietigen die niet voldeden aan de Arische rassen eisen. Men wilde een zuiver Arisch Duitsland. Een ras mensen gezond, sterk, lichte huidskleur, liefst blonde haren en blauwe ogen. Andere rassen waaronder vooral veel Joden en zigeneurs waren niet Arisch genoeg, Andere etnische minderheden zoals mensen met een geestelijke beperking of andere geaardheid waren ook niet Arisch genoeg. Deze mensen moesten of werken, eigenlijk een soort slavenarbeid of werden uit de weg geruimd (veelal vergast).

Auswitch bestaat uit drie kampen

Auschwitz is echt een mega-complex, waar je je eigen niet veel bij kunt voorstellen, bestaande uit drie kampen. Het concentratiekamp werd steeds groter om de aanvoer (en eigenlijk ook afvoer) van mensen aan te kunnen.

Auschwitz 1 (Stammlager):

Was al een bestaande Poolse militaire basis, die werd ingenomen door Nazi’s en in 1940 werd omgebouwd tot concentratie- en werkkamp. Dit kamp deed op een gegeven moment meer dienst als ‘hoofd-gebouw’ en bestaat voornamelijk uit barakken gemaakt van stenen.

Auschwitz – Birkenau 2:

De bouw hiervan werd gestart in 1941, en was een vernietigingskamp. En ligt ongeveer op 3 kilometer afstand vanaf Auschwitz 1. Als mensen denken aan Auschwitz dan denkt veelal iedereen aan dit kamp.

Auschwitz-Monowitz

Was het grootste kamp van allemaal. Dit kamp werd in 1941 gebouwd als werkkamp en deed een jaar later ook dienst als concentratiekamp.

Er werden ruim 1,3 miljoen mensen gedeporteerd naar Auschwitz, hiervan zijn 1,1 miljoen mensen om het leven gekomen. Grotendeels door vergassing.

auschwitz-birkenau een plattegrond @ wikipedia
Plattegrond van Auschwitz 1 en Auschwitz-Birkenau (bron wikipedia)

Krakau naar Auswitch

Er zijn verschillende manieren om Auschwitz te bezoeken. Je kunt vanuit Krakau met een georganiseerde tour naar Auschwitz, of je stapt zelf op het openbaar vervoer en regelt je gids of entreekaartje ter plekke, of je stapt in de auto, zoals wij.

Wij waren destijds niet in het hoogseizoen dus besloten we om de auto in te stappen en daar het een en ander te regelen. We waren er al vroeg, dus hadden nog genoeg mogelijkheden om met een Engelstalige gids op pad te gaan. Mocht je toch liever alleen op pad gaan zonder gids dan kan dit natuurlijk ook.

Het op pad gaan met een gids kan altijd wat gehaaster zijn dan wanneer je alleen op pad gaat. Ik denk dat je Auswitch 1 prima kunt bezoeken zonder gids, er zijn voldoende informatie bordjes. Een bezoek aan Auschwitz-Birkenau zonder gids wordt wat lastiger, aangezien er weinig tot geen informatie bordjes zijn.

Van Krakau naar Auswitch met een georganiseerde tour

Een georganiseerde tour heeft diverse voordelen:

  • Je hoeft niks te regelen of ergens aan te denken!
  • Je transfer is geregeld, je wordt opgehaald en teruggebracht bij je hotel
  • Je hoeft niet te wachten in de rij
  • Een Engels sprekend gids

Er zijn verschillende tours. Ik zou er wel een kiezen waarbij je ook Auschwitz 1 en Auschwitz 2 (Auschwitz-Birkenau) bezoekt. Ik vind dit wel een goede tour. Dit zou zeker mijn aanrader zijn.

Er worden verschillende tours aangeboden, heb je meer interesse in een andere tour kijk dan even naar de volgende opties:

Krakau naar Auswitch met openbaar vervoer

Je kunt vanuit Krakau met de trein of met de bus naar Auschwitz.

Vanuit het centraal station van Krakau vertrekt er een regionale trein naar Oświęcim (de stad waar Auschwitz vlakbij ligt). Deze treinreis duurt ongeveer 2 uur. Ben je eenmaal bij het station dan is het nog wel een stuk lopen. De kosten voor een retourkaartje is 5 a 6 euro. Je kunt je retourticket op het station kopen.

Een bus retourtje is een van de meest gebruikte manieren om Auswitch te bezoeken. Je wordt immers voor de deur afgezet. Houd er rekening mee dat een bezoek aan Auswitch zo’n 3 a 4 uur kan duren. Het zou zonde zijn als je moet rennen voor de laatste bus, terwijl je de helft nog niet hebt gezien. Ik zou zeggen vertrek in de ochtend.

Je kunt voor ongeveer 15 Poolse Zloti’s, vanuit Krakau centrale busstation naar Auschwitz 1. Dit is omgerekend 3,90 euro voor een enkeltje. Een retourtje is dus rond de 8 euro.

Houdt even rekening met de volgende vertrektijden:

Vanuit Krakau naar Auswitch:

  • Bushalte G1: 06:20, 08:05, 08:40, 10:10 14:45 en 16:15 uur
  • Bushalte G2: 09:10 en 14:20 uur
  • Bushalte G3: 09:40 en 15:15 uur
  • Bushalte G4: 07:10 en 11:10, 12:30 uur
  • Bushalte G6: 12:00 en 13:30 uur

Vertrek tijden van Auschwitz 1 naar Krakau zijn als volgt:

• 10:10, 11:00, 12:15, 13:45, 15:30, 16:10, 16:40, 17:10, 18:45 en 19:45 uur

Ben je geïnteresseerd in het vooraf boeken van een retourtje of overige informatie aangaande de bus? Kijk dan even hier.

Je kunt Auschwitz gratis bezoeken, verdere informatie hierover lees je straks. In het kopje ‘Gratis bezoeken Auschwitz meer informatie’

Met de auto naar Auswitch en dan zelf een gids regelen

Wij kozen ervoor om op eigen gelegenheid met de auto naar Auswitch te rijden, een rit van ruim 1 uur, waarin we 70 kilometer aflegden.

Dit vonden we een zeer snelle en comfortabele manier. Bij Auschwitz 1 is een parkeergelegenheid, waar je je auto de gehele dag kunt parkeren voor zo’n 13 euro. Goed te doen dus.

Van Krakau naar Auschwitz een route

Adres AuschwitzA

ul. Wieźniów Oświęcimia 20, Oświęcim
GPS: 50.0274739,19.20048

Gratis bezoeken Auschwitz meer informatie  

Indien je Auswitch gratis wilt bezoeken houdt dan even rekening met het volgende, om er zeker van te zijn dat je een ticket krijgt. (Deze informatie is uit 2019)

  • Elk kwartier zijn er 25 tickets beschikbaar om het museum te bezoeken
  • Er zijn slechts enkele tickets beschikbaar die je ‘vrij’ (zonder gids) toegang geven tot het museum
  • Van 9:00 uur tot en met 16:30 uur kun je enkel Auschwitz-Birkenau bezoeken met gids
  • Er zijn gids beschikbaar in het Duits, Engels en Nederlands (Nederlands is wat zeldzamers)
  • Je betaald dus uiteindelijk voor de gids (rond de 13 euro)
  • Je kunt maximaal 3 maanden van tevoren je entreebewijs bestellen, let op dit kan hard gaan!

Tickets boek je op deze website.

Mocht er niks meer te boeken zijn, denk er dan over na om met een georganiseerde tour te gaan.

Overigens kun je vanaf Auschwitz 1 met een shuttel-bus naar Auschwitz-Birkenau. Elke 10 minuten gaat er een bus heen en weer. Dit is overigens gratis. Het nemen van een shuttel-bus is aan te raden daar de afstanden tussen Auschwitz 1 en Auschwitz-Birkenau 3 kilometer is. Je kunt dan beter je tijd en energie besparen om rond te lopen over beide kampen.


Praktische tips

Nog even wat praktische tips:

  • Er is veel buiten te bezoeken, zorg dat je hier op ingespeeld bent, neem een poncho mee of petje en zonnebrand
  • Zorg dat je wat water bij je hebt en wat kleine snacks, zoals sultana’s of iets dergelijks
  • Draag goede wandelschoenen want het is een eind lopen allemaal
  • Je loopt over kiezeltjes en zand, het kan modder-achtig worden als het regent, draag schoenen die vuil mogen worden
  • Let er op dat je geen tas mee naar binnen mag nemen die groter is dan 30 x 20 x 10 cm. Laat je backpack of dagrugtas thuis of stop hem in een kluisje
  • Tip: zorg dat je een gids hebt zeker voor Auschwitz-Birkenau zou ik dit ten zeerste aanraden!

Prachtige drone film van Auschwitz

@ BBC news

Auschwitz een bezoek, mijn ervaring

Na onze eerste nacht in Krakau te hebben doorgebracht stond Auschwitz op de planning. Althans dat dachten we …. Na dik 70 kilometer te hebben gereden kwamen we aan in Auschwitz. We hadden ons niet goed voorbereid, dat bleek dan wel weer, toen alle kaartjes voor die dag waren uitverkocht.

Gelukkig waren we in het laagseizoen en konden we twee tickets krijgen voor de volgende ochtend, inclusief Engelstalige gids. We vingen nog even een glimp op van Auschwitz-Birkenau, wat al erg indrukwekkend was, maar besloten de rest voor de volgende dag te bewaren.

De volgende dag waren we vroeg uit de veren en ‘bewapend’ met onze tickets gingen we naar Auschwitz toe. Het zonnetje stond wat gelaten aan de hemel.

We reden eerst langs een of andere mega shoppingmall, tja, dan denk je dat Auschwitz stil en verlaten erbij ligt, dit beeld klopt niet Het ligt redelijk in de buurt van de stad. En dan niet zomaar een stad, maar een stad met een hoop inwoners en een hoop levendigheid. Een hele aparte gewaarwording. (Zeker toen we later ook huizen zagen staan die ‘uitkeken’ op Auschwitz-Birkenau).

Auschwitz 1

Nadat we de auto hadden geparkeerd liepen we naar Auschwitz 1, hier kon ik mijn mega rugtas in een kluisje doen. Gelukkig kon ik wel mijn cameratas meenemen. Let er dus even op dat je niet een te grote tas meeneemt, 30 x 20 x 10 cm maximaal. We kregen een koptelefoon met een soort ontvanger, hiermee konden we de gids gewoon goed verstaan terwijl we rondliepen. Normaal gesproken moet je altijd dicht bij de gids staan, wil je wat mee krijgen van het verhaal hij verteld.

Bord arbeit macht frei
Het bekende bord ‘Arbeit macht frei’. Vele zijn er onderdoor gelopen, vele zijn er nooit meer uitgekomen…

Al snel stonden we stil voor de poort met hierop het bord ‘Arbeit Macht Frei’. Vele gevangen zijn onder dit bord door gewandeld. Met het idee om aan de arbeid te gaan, niet wetende (of wellicht een vermoeden van) alle gruwelijkheden die zich achter deze poort bevond. Het is heel apart om hieronder door te lopen, je stapt even terug in de tijd, toen veel je voorgingen. Met voor ons een zekerheid, namelijk de weg terug naar vrijheid.

auschwitz 1 prikkeldraad

Verschillende blokken

Auschwitz 1 bestaat uit verschillende barakken, gemaakt van bakstenen. Dit kamp bestond al, het deed voorheen dienst als Poolse militaire basis, totdat het werd ingenomen door de Nazi’s.  Een aantal van deze barakken zijn open om te bezichtigen. Veelal zijn hier diverse ‘exposities’ te zien.  

Blok 4 en 5

spullen van gevangenen
Protheses en dergelijke hulpmiddelen van slachtoffers van de gruwelijkheden van Auschwitz.

De blokken waar wij als eerste doorheen liepen was blok 4 en 5. Hier zagen we de spullen van de gevangen die waren afgepakt toen zij het kwam binnen kwamen. Deze spullen zijn van mensen afgepakt die niet wisten wat hun zou overkomen, ze dachten ‘vrij’ toegang te hebben tot hun spullen tijdens hun verblijf in de kampen. Niks was minder waar. Ik zag hier honderden brillen, koffers, schoen en andere persoonlijke bezittingen liggen.

Het meest afschuwelijke om te zien vond ik de haren die afgeschoren waren, vreselijk. Je kunt niet alles fotograferen hier, wat me erg logisch lijkt. Ik zag enkele bezoekers die dit toch deden, heb respect en fotografeer hier niet.

Na dat alles gezien te hebben gingen we naar Blok 11.

Blok 11

Blok 11 wordt ook wel de dodencel genoemd. Dit is zeker niet zonder reden. In de kelder van het dodencelcomplex zijn bepaalde ‘staande cellen’. Ik schrok me een hoedje toen ik deze staande cellen zag. Zo klein. Ik kreeg het spontaan benauwd. Het zijn piepkleine hokjes, niet groter dan een telefooncel, waar enkele gevangen in moesten staan. Ze konden niet hurken of iets dergelijk, daar was de ruimte te klein voor. Zo stonden ze dagen achter elkaar, in de ijzige koud, om uiteindelijk te bezwijken.

Mocht een gevangen deze staande cel wel overleven, dan werd deze alsnog vermoord hetzij door executie, hetzij door vergassing.

In deze dodencel was ook het eerste experiment met Zyklon-B. Zyklon-B is een aangepaste versie van de pesticide Zyklon-A. Zyklon-A werd aanvankelijk gebruikt om luizen te doden.

Auschwitz-birkenau Auswitz een bezoek

Zyklon-B werd uiteindelijk gebruikt in de gaskamers.

Het is een bizar idee, dat in dit celblok mensen op een mensonterende manier zijn vermoord. Dat er experimenten zijn uitgevoerd om te kijken hoe andere mensen op een efficiëntere manier tot hun einde konden worden gebracht.

Ik voelde de ijzige koud in het complex en er ging een koude rilling door me heen. Na dit bezoek aan de blokken gingen we verder. Richting de eerste gaskamers van Auschwitz 1

Dodenmuur tussen blok 10 en blok 11

dodenmuur Auschwitz 1

Terwijl we hiernaar toe liepen kwamen we nog langs de dodenmuur. Deze muur bevindt zich tussen blok 10 en 11. Bij de dodenmuur werden gevangen zonder pardon geëxecuteerd. De kogelgaten in de houten muren zijn nog steeds getuige van deze onmenselijkheden.

Overige blokken Auswitch

Er zijn ook andere blokken die wij niet hebben bezocht. Denk aan blok 10, waar Mengele experimenten uitvoerde, onder andere de experimenten op tweelingen. Blok 27 hier hangen kindertekeningen, welke na de oorlog zijn gevonden. Ook ligt hier een gigantisch boek vol met namen van Joden die zijn omgekomen in Auschwitz 1 en Auschwitz-Birkenau.

Auschwitz gaskamer en crematorium

Een van de eerste plekken waar met Zyklon-B mensen zijn vergast, waren deze gaskamers in Auschwitz 1. Hetgeen je nu te zien krijgt is een reconstructie van de gaskamer. In de plafonds zie je gaten zitten, waar de Zyklon-B door heen werd gegooid. Het geeft je een heel naar gevoel als je er staat. Je kunt je er (gelukkig) weinig bij voorstellen. Na een paar minuten had ik het wel gezien en wilde ik liever weg uit deze omgeving.

Auschwitz Auswitch een bezoek
Een gat in het plafond, alwaar de Zyklon-B door heen werd gegooid.

Gelaten liepen we Auschwitz 1 uit. Onder het poort ‘Arbeit macht frei’ door, alleen nu op weg naar de betere kant. Heel even frisse lucht. Ik stapte in de shuttle-bus op weg naar Auschwitz-Birkenau, met een hoofd vol gedachten. De sfeer in Auschwitz 1 is erg beklemmend, verdrietig en het maakte mij boos. Boos omdat mensen dit elkaar aan doen. Heel veel tijd om stil te staan bij deze gedachtes had ik niet, want na 10/15 minuten naderde we al Auschwitz-Birkenau. Ik dacht met Auschwitz 1 wel het diepte punt te hebben gezien van alle gruwelijkheden, maar Auschwitz-Birkenau deed hier nog een schep boven op.

Auschwitz-Birkenau

auschwitz birkenau een plattegrond
Zo kun je goed zien hoe groot het was. Bron: wikipedia

In de tijd van de nazi’s werden veel ‘gevangenen’ getransporteerd naar concentratie- of vernietigingskampen. Het duurde dan ook niet lang voordat Auschwitz 1 vol zat (ondanks alle gruwelijke executies). In 1941 werd Auschwitz – Birkenau gebouwd. Een concentratiekamp van wel 2 bij  2,5 kilometer groot, welke plaats bood aan 100.000 gevangenen. Gelegen op 3 kilometer afstand vanaf Auschwitz 1.

Dit kamp heeft ervoor gezorgd dat 1 miljoen mensen het leven lieten. Veelal door vergassing, (het kamp had 4 gaskamers), of door verhongeren of ziekte.

Onze ervaring Auswitch

Eenmaal bij Auschwitz-Birkenau aangekomen, zag ik al van verre de bekende iconische toegangspoort, waar de trein door heen reed, het kamp in. We reden eerst nog om het kamp heen, om de totale grootte van het kamp goed te kunnen zien. Ik wist wel dat het kamp groot zou zijn, maar hoe groot, dat kun je je pas voorstellen als je er zelf bent!

Wat ik erg verbazend vond, was dat er mensen wonen tegenover Auschwitz. Je moet je voorstellen dat er een weg langs het huis en Auschwitz loopt, dus dat je daadwerkelijk 100 meter vanaf Auschwitz woont, als het al niet minder is. Terwijl de bussen vol met toeristen voorbijrijden, en jij je was ophangt kijk je uit op hekken en barakken van het grootste vernietigingskamp in de historie. Ik moet er toch niet aan denken.

Eenmaal weer terug bij de toegangspoort stapten we uit de bus en volgde we lopend het spoor. Het laatste stuk spoor die deze onschuldige mensen aflegde. Onder de toegangspoort door naar het selectieplatform.

toegangspoort bij auschwitz
De bekende toegangspoort bij Auschwitz

Op het selectieplatform werden uitgeputte en doodsbange mensen uit de wagons gehaald, geselecteerd en uit elkaar verdreven. Het merendeel, zo’n 90% werd regelrecht naar de gaskamers gestuurd. Diegene die overbleven werden te werk gesteld, onder erbarmelijke omstandigheden.

@ pixabay, veewagen transport
@ pixabay, veewagen transport

Naast het perron staat nog een wagon die gebruikt werd voor de transpoort. Ik moet er niet aan denken om hier hutje mutje te zitten of te staan, voor vele lange en koude dagen achter elkaar.

Samen met de gids liepen we over het terrein heen, zagen we de barakken waar de gevangenen sliepen. Houten barakken, met stapelbedden met strooi. Koud en een soort veestapel, zonder enige vorm van privacy.

auschwitz gaskamers
De ruïnes van de gaskamers.

Vanuit hier liepen we naar de achterkant van het terrein, waar de gaskamers destijds stonden. Aan het einde van de oorlog zijn deze gaskamers opgeblazen door de Nazi’s. Om de sporen enigszins weg te wissen, voor zover dat kan lijkt mij, daar duizenden schoenen, haarlokken enzo zijn bewaard gebleven.

Een van de borden met enkele foto’s van hoe het er destijds uitzag.

Overigens vind je enkele summiere informatie borden en enkele foto’s zodat je enigszins een beeld krijgt hoe heter destijds uit zag.

Dit was het punt waar we tevens ook afscheid namen van onze gids. We konden op eigen gelegenheid terug met de shuttlebus. We wandelden nog wat over het terrein, maar eigenlijk had ik genoeg gezien en gevoeld. Via de spoorlijn liepen we weer terug, onder de toegangspoort door op weg naar buiten.

Een zucht van opluchting

Het is al enkele jaren geleden dat ik een bezoek bracht aan Auschwitz, het heeft een grote indruk op mij achtergelaten. Nu, vele jaren later, als ik het blog tik en terug ga naar het bezoek, doet het nog steeds iets met me. Ik vind het zeker niet een van de luchtigste blogs die ik ooit heb geschreven.

Toch vind ik het goed dat je je kop niet in het zand steekt, en dat ook dit een deel van de geschiedenis is.

Ook vind ik dat een bezoek aan Auschwitz waardevoller kan zijn als je je goed voorbereidt, daarom vond ik het ook goed om dit blog te schrijven om je goed te kunnen voorzien van (praktische) tips. Hopelijk heb ik je kunnen helpen met de bovenstaande tips. Na ons bezoek aan Polen, vervolgde wij onze trip door Berlijn, terug naar Nederland.

auswitch een bezoek
auswitch travel guide