Update 18-12-2019

Ben je ook zo benieuwd naar het fotograferen van het noorderlicht. Benieuwd hoe je de ISO, sluitertijd en het diafragma instelt. Wat je mee moet nemen om het tot een fotografisch succes te maken? Ik geef je 5 tips om het fotograferen van het noorderlicht tot een succes te maken. Jij wilt toch ook met de mooiste foto’s thuis komen?

Noorderlicht fotograferen

Eén van de mooiste natuurlijke fenomenen die je gezien en gefotografeerd moet hebben! Het noorderlicht. Je moet er wel wat moeite voor doen, onder andere naar het noorden reizen, maar je moet ook wat dosis geluk en geduld hebben. En de juiste fotografische skills toepassen. Met dit laatste kan ik je helpen!

Als je eenmaal het noorderlicht mag aanschouwen wil je dit natuurlijk ook goed vastleggen.

De aurora borealis, een chique woord voor noorderlicht, is een natuurkundig proces. Het wordt veroorzaakt door een uitbarsting op de zon, hierbij worden geladen deeltje de ruimte in geslingerd. Indien deze deeltjes bij de aarde komen worden ze rond de polen versneld, ze komen dan in aanraking met zuurstof- en stikstofatomen en je hebt noorderlicht.

De verschillende kleuren van het noorderlicht komen doordat verschillende gassen zoals zuurstof en stikstof botsen met de protonen en elektronen. Het noorderlicht varieert in kleur, roze, groen en geel zijn meest bekende kleuren. Naast de verschillen in kleur kan de dynamiek van het noorderlicht ook verschillend zijn. Het noorderlicht kan statisch zijn, of wat vlammend en bewegelijk. Ook de intensiteit kan verschillen.

Het noorderlicht is één van de gaafste dingen die ik ooit hebt gezien en gelukkig ook fotografisch heb kunnen vastleggen!

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht

Waar is het noorderlicht te zien?

Theoretisch kun je het noorderlicht zien tussen de 70ste en 80ste breedtegraad. Oftewel de poolcirkel. Voor diegene, zoals ik, welke dergelijke begrippen niet veel zeggend is, de poolcirkel is veelal in Lapland en Noord-Noorwegen.

Bekende plaatsen in Noorwegen waar je het noorderlicht kunt zien, is onder andere de Lofoten, Vesterålen en Tromsø. Noorwegen is, buiten het noorderlicht om, erg fotogeniek. Ook in IJsland kun je het noorderlicht spotten, al hoewel die kans iets kleiner is dan bijvoorbeeld in Noorwegen. Overigens is het weer in Noorwegen en IJsland minder betrouwbaar dan, bijvoorbeeld, de binnenlanden van Zweden en Finland. Wij zijn zelf naar Finland gegaan, en naast het feit dat wij van de 7 nachten 5 x noorderlicht hebben mogen zien, was de omgeving van Finland geweldig. Het wordt ook niet voor niks winterwonderland genoemd. Mocht je het noorderlicht willen spotten dan raadt ik Finland aan!

In zeldzame gevallen is het noorderlicht ook te aanschouwen in het noorden van Nederland. Je moet dan wel heel veel mazzel hebben.

Wanneer noorderlicht zichtbaar?

Het noorderlicht is enkel te zien als het duister genoeg is. Je zult dus in de winter moeten afreizen naar het noorden. De winter periode is medio oktober t/m maart.

Het noorderlicht komt haast gedurende elke heldere en donkere nacht voor aan de hemel. Uiteraard moet je ook mazzel hebben dat de lucht ‘open’ is, anders zie alsnog geen noorderlicht. Dus is er een dikke bewolking en zijn de vooruitzichten niet denderend. Dus dat er bewolking blijft? Ga dan lekker terug naar je blokhut, lekker openhaardje en een Jagermeister. En hopen dat de volgende avond de lucht opener is.

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht

Beste locatie om het noorderlicht te spotten

Daar ben je dan in het mooie Finland, een droom die uitkomt. Je bent op jacht naar het noorderlicht. Eindelijk wordt het donker en dan…… Hoe vind je een goede spot?

Zoek een donkere plek. Het liefst zo ver mogelijk weg van straatverlichting, verlichting afkomstig van een dorpje en ga zo maar verder. Indien je gaat werken met langere sluitertijden is het erg vervelend als je een oranje achtige gloed op je foto krijgt.

Zorg ervoor dat je je oriënteerde op het noorden. Dit is een belangrijk aspect. Let ook even op je voorgrond, denk aan een sneeuwlandschap, hutje, stenen in een rivier, bomen en noem maar op.

Zorg dat je bijtijds bent, zodat je alle tijd hebt als het lichtspektakel eenmaal gaat beginnen. Vergeet je niet warm aan te kleden, een thermosfles kan ook een welkom aspect zijn :).

Noorderlicht app

Wij hadden de mazzel dat we onze eigen noorderlicht voorspeller bij ons hadden. Dus hoefden we niet veel na te denken of we het noorderlicht wel of niet konden fotograferen die nacht. Wil je de controle wat meer bij jezelf houden en zelf kunnen voorzien of het noorderlicht nacht wordt? Download dan de noorderlicht app. Gemaakt door Voigt en Ruben Weytjens (de reisorganisatie waar we mee waren). Download het hier.

Nu je weet waar, wanneer en wat de beste locatie is om het noorderlicht te fotograferen. Ben je vast benieuwd naar wat je mee moet nemen om het noorderlicht succesvol op de foto te zetten. Lees snel verder.

Noorderlicht fotograferen

Om het noorderlicht goed op de foto te krijgen, moet je het een en ander meenemen. Het is belangrijk het noodzakelijke mee te nemen en niet te licht te willen reizen en daardoor essentiële spullen thuis te laten. Die je later wel nodig blijkt te hebben.

Wat neem je mee om het noorderlicht te kunnen fotograferen

  • Camera
  • Sigma lens 17-70mm met een heerlijk licht sterke diafragma van f2.8 (cropsensor)
  • Tokina 12-24mm, wat minder lichtsterk maar voor overdags een perfecte groothoek
  • 3 accu’s (in de kou gaat accu’s sneller leeg)
  • Statief (voor de langere sluitertijden)
  • Afstandsbediening
  • Lampje zodat ik in het donker nog even kan spieken naar mijn camera instellingen
  • Lensdoekje
  • Waterpas voor op de camera

Lens

Het is belangrijk om voor jezelf te weten wat je wilt fotograferen. Wil je een groothoek beeld hebben of wil je inzoomen op de details? Heel eerlijk zou ik er voor kiezen om vooral in groothoek te fotograferen. Hoe wijder het beeld hoe beter de foto uit komt.

Voor een fullframe zou dit uitkomen op een bereik van 16- 35 mm, en voor een cropsensor moet je denken aan een 10-22mm lens.

Een ander belangrijke punt, behalve de brandpuntsafstand, is ook de lichtsterkte van de lens. Hoe groter de maximale diafragma (dus hoe opener de lens) hoe korter de sluitertijd kan zijn. Zou kwam ik prima uit de voeten met mijn Sigma 17-70mm f/2.8. Wat zijn de voordelen van een lichtsterke lens in combinatie met noorderlicht fotografie?

  • ISO kan redelijk worden opgekrikt zonder kwaliteit verlies
  • Je kunt kortere sluitertijden gebruiken

Ik heb de Tokina zelf niet gebruikt tijdens het fotograferen van het noorderlicht.

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht

Accu’s

Voor Lapland heb ik een thirdparty gekocht, merk Hähnel. Deze accu is onder andere te bestellen via Cameranu.nl. Deze accu kan beter ‘overweg’ met extremere omstandigheden, zoals de koud in Lapland 🙂

Een accu werkt minder goed in de kou. Het duurt namelijk wat langer dat een accu zijn energie verspreidt indien de temperatuur wat kouder is.

Statief

Met een statief voorkom je trillingen die bewegingsonscherpte veroorzaken bij het fotograferen. Een goed statief is dus belangrijk. Het kan even wat kosten, maar dit haal je er ook weer uit!

Houd er rekening mee dat een statief erg koud kan worden tijdens de winterse temperaturen. Neem het liefst een statief van carbon of bijvoorbeeld met kunststof grepen. Kijk dus uit dat je vingers er niet aan blijven plakken :).

Afstandsbediening

Een afstandsbediening is ook erg belangrijk bij het fotograferen vanaf statief. Op deze manier hoef je de camera niet aan te raken en voorkom je dus bewegingsonscherpte.

Avondfotografie en nachtfotografie

Ben je benieuwd naar overige tips aangaande avondfotografie en nachtfotografie. Dan bof je! Ik heb een uitgebreid artikel geschreven met alle ins- en outs. Check dit artikel even hier.

Speciale handschoenen

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht

Bij Daka sport hebben we Burton wanten gevonden waarmee je een touchscreen kunt bedienen, de want bestaat eigenlijk uit 2 delen, een soort dunne thermohandschoen met daarover heen een want. Een want schijnt warmer te zijn dan een handschoen daar je vingers bij elkaar zitten. Zorg er tevens voor dat je goed bent aangekleed, ga shoppen!

Nog niet alles in huis?

Indien je nog cameraspullen nodig hebt, kun je die prima online bestellen. Scheelt weer een loopje naar de winkel en zo heb je toch alles in huis voordat je naar het noorderlicht afreist.

Tip 1: Verwijder je UV filter of andere filters

UV filters en andere filters verwijder je van je camera om lensflare te voorkomen. Dit is nog best een veel gemaakte fout. Dus zorg dat je er niet in trapt. 🙂

Tip 2: Statief en afstandsbediening

Erg belangrijk is een goed statief, zeker omdat je wilt gaan fotograferen met langere sluitertijden. Let er op dat je statief stabiel genoeg is. Wat ook handig is dat het statief isolatie om de poten heeft zodat je hand(schoen) niet vast vriest aan het statief. Een goedkoop alternatief hiervoor is een stuk CV-buis. Een afstandsbediening met een bulb functie is ook erg belangrijk om een sluitertijd zelf te kunnen bepalen. Een afstandsbediening zorgt ervoor dat je je camera niet hoeft aan te raken indien je de foto maakt. Op deze manier voorkom je weer trillingen tijdens het maken van de foto. Vergeet overigens niet om je beeldstabilisatie uit te zetten, anders krijg je alsnog trillingen. Ik zelf gebruik overigens een Mefoto Roadtrip, wellicht niet het allerbeste statief.  Echter ik vind het prima mee te nemen op vakantie. Mijn wederhelft gebruikt een mefoto backpacker met een lichte systeemcamera.

Tip 3: Handmatig scherpstellen

Scherpstellen zal handmatig moeten gebeuren, scherpstellen in het oneindige zal helaas niet voor elke lens lukken. Sommige lenzen kunnen dit wel.

In het donker is het ook lastig scherpstellen op voorwerpen etc. Daarnaast wil je er natuurlijk voor zorgen dat je sterren leuke puntjes worden en geen vage dotjes. Bij menig camera kun je inzoomen op de live-view zodat je goed kunt checken of alles scherp is. Ik raad je dan ook zeker aan om gebruik te maken van de Live-View.

Je kunt dan aan je scherpstelring draaien om ervoor te zorgen dat de sterren scherp worden en dus geen vage dotjes. Ook hier als tip oefen thuis zodat je je camera goed kent, in het donker zodat je op elk gewenst moment kan scherpstellen.

Let er even op dat wanneer je brandpunt veranderd je dus opnieuw moet scherpstellen.

Tip 4: Instellingen camera om het noorderlicht te fotograferen

Stel je camera in via de ‘Manuel’ mode. Hiermee kun je je diafragma, sluitertijd en ISO instellen.

Diafragma

Normaal gesproken wil je bij landschaps fotografie een grote scherpte diepte bereiken. Dus stel je je diafragma zo klein mogelijk in, een hoog F-getal (bijvoorbeeld F/16). Dit is niet te doen bij het fotograferen van het noorderlicht. Juist omdat het zo donker is wil je veel licht op je sensor, dus een grotere diafragma, dus laag F-getal. Zo rond de F/ 2.8- F/4.0 moet je goed uit de voeten kunnen. Een uitgebreid artikel over diafragma kun je hier lezen.

ISO

Door meer licht op de sensor te krijgen stel je de ISO waarde in. Je stelt hem dusdanig laag in dat je zo min mogelijk ruis heb, maar zo hoog mogelijk zodat de lichtgevoeligheid van je sensor toeneemt. Dit is uiteraard ook afhankelijk van je type camera. Begin met een ISO van tussen de 600-1600 en test het dan uit. Overigens zou ik dit thuis al uittesten zodat je weet wat je camera aankan bij de diverse ISO-waardes. Meer lezen over ISO waarde? Bekijk dit artikel.

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht

Sluitertijd

Hoe langer je sluitertijd is, hoe meer licht er kan komen op de sensor. Het noorderlicht komt op verschillende manier, intensiteit en beweging. Stem hier je sluitertijd op af. Heb je dansende kleuren, dan kun je beter kiezen voor een kortere sluitertijd. Zo tussen de 0,5 en 2 seconde. Staat het noorderlicht stabieler aan de hemel, dan kun je al op weg naar een sluitertijd rond de 30 seconden. Benieuwd naar het artikel over sluitertijd, lees het hier.

Witbalans

Fotografeer in RAW dat is de beste tip die ik je kan geven. Je kunt hierna in Lightroom bepalen welke witbalans het beste past, of wat je het mooiste vind.

Tip 5: Geniet

Vergeet vooral niet om te genieten van het noorderlicht. Het is een hele aparte toffe ervaring. Onder de sterrenhemel genieten van het grote groene magische licht. Je voelt je dan even heel klein. Ook de omgeving doet wat met je, want ik vind het heel bijzonder op sneeuw te staan wat wellicht wel een halve meter hoog is. Vermoedelijk hoger op andere momenten.

Heb jij het noorderlicht ook bewonderd of heb je andere ervaringen, laat het dan even achter in de comments. Ik ben er benieuwd naar!

Noorderlicht een video

Dit filmpje hieronder is gemaakt door onze reisgids. Je hoort wat het noorderlicht met een mens kan doen 🙂

Noorderlicht fotograferen met je mobiel?

Oke ik moet toegeven, veel mobiels hebben een goede camera ingebouwd. Maar is een camera van een mobiel goed genoeg om het noorderlicht mee te fotograferen? Theoretisch kan het dus wel, als je een hele hele hele goede camera op je mobiel hebt. Maar ik zou het zeker niet aanraden. Je fotos’ zullen niet scherp genoeg zijn of te veel ruis bevatten.

Kies je er voor om toch met een mobiel het noorderlicht vast te leggen? Download dan een app.

Apps noorderlicht mobiel fotograferen

Met de standaard camera app op je iPhone kun je de belichtingstijd niet handmatig selecteren. De apps Slow Shutter en Northern Light zijn dan goede opties. Hiermee kun je de belichtingstijd instellen, en biedt de Northern Light enkele presets. Je kunt met de app Slow Shuter de ISO waarde ook instellen. Neem ook even een statief mee, en maak er het beste van.

Psssttt: er gaat niks boven een goede camera :). Want ik denk niet dat je een dergelijke foto met mobiel goed kan nemen:

Noorderlicht fotograferen wanneer noorderlicht fotograferen noorderlicht
reisblog van Manon Ruitenberg fotograaf Ridderkerk
Het vergde wel wat stilstaan en een langere sluitertijd, maar we zijn het toch echt.

Fotograferen noorderlicht samengevat

Nou dat was een hele lap tekst. Ik zal je even in het kort de belangrijkste instellingen geven.

  • Zet de camera op Manuel mode
  • Zet scherpstelling op Manuel
  • Diafragma: F/2.8-F4.0 (zo groot mogelijk)
  • Sluitertijd: 0,5-2 seconden (indien dynamisch), 30 seconden indien stabiel
  • ISO: 600-1600
  • Witbalans: fotografeer in RAW

Regelmatig blog ik nieuwe berichten over (reis) fotografietips of leuke reizen en andere dagjes weg. Ik zou het leuk vinden als je me volgt op facebook.

noorderlicht fotograferen tips